Theo Giáo sư Mario Clerici, Chủ tịch ngành Miễn dịch học, Đại học Y khoa Milano (Italia): Trong đường ruột có chứa 2kg vi khuẩn. Trong đó, 85% là lợi khuẩn (Probiotic) và 15% là hại khuẩn. Nếu sự cân bằng này mất đi, tỷ lệ hại khuẩn gia tăng thì cơ thể sẽ suy yếu về khả năng miễn dịch, giảm sức đề kháng, dễ mắc một số bệnh viêm nhiễm, đặc biệt là các bệnh về hệ tiêu hóa và hô hấp.

Probiotic là một loại lợi khuẩn thuộc nhóm các vi khuẩn sống và là những vi sinh vật sống (chủ yếu là vi khuẩn), tương tự các vi sinh vật có lợi tự nhiên được tìm thấy trong ruột. Đây là những vi sinh vật còn sống, khi đưa vào cơ thể một lượng đầy đủ sẽ có lợi cho sức khỏe của ký chủ. Theo nghĩa gốc, “biotic” hay “biosis” từ chữ “life” là đời sống, và “pro” là thân thiện, nên Probiotic còn được gọi là “vi khuẩn thân thiện” hay “vi khuẩn có lợi”.

Các chuyên gia y tế cũng phân Probiotic thành nhiều loại khác nhau, tùy theo vai trò của các loại vi khuẩn trong đường ruột sẽ đem đến các lợi ích cho sức khỏe khác nhau. Probiotic được xác định theo các cấp như chủng vi khuẩn, giống và loài vi khuẩn.

Cơ chế tác dụng của Probiotic

Để hiểu được về lý do tại sao Probiotics lại có tác dụng đối với sức khỏe, trước hết phải hiểu về sinh lý người, hệ vi sinh vật đường dạ dày – ruột và quá trình tiêu hóa. Vai trò chính của hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh là: Ngăn cản sự xâm nhập và phát triển vi sinh vật gây bệnh và tăng sức đề kháng tự nhiên với các bệnh truyền nhiễm của đường tiêu hóa. Những sản phẩm của quá trình trao đổi chất (acid lactic, acid acetic và các aicd béo mạch ngắn dễ bay hơi) có tác dụng giảm pH đường ruột, do vậy tạo điều kiện không thuận lợi cho vi khuẩn gây hại. Probiotic còn có vai trò bảo vệ chất nhầy đường ruột nhờ sự tổng hợp và tiết ra các peptid có tính kháng khuẩn, do đó, ngăn chặn sự bám dính của vi sinh vật gây bệnh với biểu bì ruột.

Ngoài ra, Probiotic còn làm giảm hàm lượng độc tố, kể cả các chất gây ung thư, giúp ngăn ngừa ung thư (ung thư bàng quang, ung thư vú). Theo đó, Probiotic sẽ ức chế những vi khuẩn có vai trò trong việc chuyển các tiền chất ung thư thành chất có khả năng gây ung thư (carcinogens); Có thể kết hợp và hoặc bất hoạt chất gây ung thư; Sản xuất Butyrate để kích thích chu trình chết (aptosis) của các tế bào bất thường; Gia tăng đáp ứng miễn dịch của tế bào chủ chống lại tế bào gây ung thư.

Hơn nữa, Probiotic cũng làm tăng cường hệ thống miễn dịch, vì thế, có tác dụng hỗ trợ điều trị dị ứng; Hỗ trợ điều trị suy giảm miễn dịch; Hỗ trợ điều trị viêm nhiễm; Hỗ trợ điều trị ung thư do: Khử độc bằng cách tiêu hóa Carcinogen; Thay đổi môi trường ruột, giảm chuyển hóa các vi sinh vật tạo ra chất gây ung thư; Sản xuất các sản phẩm chuyển hóa (Butyrate) có tác dụng cải thiện khả năng tế bào chết (quá trình ẩm bào); Sản sinh ra các chất ngăn cản tăng trưởng tế bào khối u; Kích thích hệ thống miễn dịch, kháng lại sự phát triển của tế bào ung thư.

Probiotic cũng sản xuất ra các protein đặc hiệu có đặc tính như kháng thể chống lại các tác nhân vi khuẩn. Đồng thời Probiotic tạo ra mội trường acid nhẹ, kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Probiotic kích thích tế bào lympho B tăng cường sản xuất kháng thể..

Bên cạnh đó, Probiotic còn có cơ chế hoạt động cộng sinh với tế bào nội mô, nội tạng để sinh tổng hợp protein và đào thải chất độc ra ngoài cơ thể. Vi khuẩn Probiotic phá vỡ các hydradcarbon, phân tích chúng thành các dưỡng chất cơ bản, tạo điều kiện cho hấp thu. Probiotic cũng tổng hợp nhiều men quan trọng và làm tăng hoạt lực các vitamin, đặc biệt là các vitamin nhóm B, K, men lactose, các acid béo và canxi.

Vì sao cần phải bổ sung Probiotic?

Con người hiện đại đang phải đối mặt với các yếu tố phá hủy sự cân bằng vi sinh vật đường ruột, làm chết các vi khuẩn có lợi, nguy cơ tăng các vi khuẩn có hại, trong đó đặc biệt là chế độ ăn không cân đối: Sử dụng thực phẩm ô nhiễm (hóa chất bảo vệ thực vật, phân bón hóa học trong canh tác còn dư lượng trong sản phẩm tiêu dùng); Sử dụng thực phẩm chế biến sẵn thay cho thực phẩm tự nhiên; Nước uống khử trùng bằng hóa chất; Uống nhiều rượu bia. Tình trạng stress, làm việc quá mức và quá trình lão hóa cũng ảnh hưởng đến sự xuống cấp của hệ vi khuẩn đường ruột. Việc dùng kháng sinh trực tiếp hay gián tiếp, hóa trị liệu, xạ trị liệu, liệu pháp thụt tháo, tẩy rửa đường tiêu hóa… đều có thể tác động đến hệ vi khuẩn đường ruột.

Vi khuẩn Probiotic là một loại lợi khuẩn rất cần thiết cho hệ tiêu hóa bởi nó có nhiệm vụ điều hòa hoạt động trao đổi chất của sinh vật đường ruột. Probiotic có thể làm giảm pH, nguyên nhân gây cản trở cho hoạt động tiết ra enzyme của sinh vật đường ruột trong hệ tiêu hóa. Đồng thời, tăng sự dung nạp đường lactose, giúp tránh khỏi tình trạng đầy hơi, khó tiêu khi hấp thu những loại thức ăn có chứa nhiều lactose, làm tăng vi khuẩn có lợi và giảm vi khuẩn gây hại.

Theo khuyến nghị của PGS.TS Lê Thị Hợp, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia: Đối với trường hợp phòng chống đi ngoài táo bón, tiêu chảy, bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp thì nên sử dụng các sản phẩm có bổ sung lợi khuẩn. Đối với cuộc sống hằng ngày, có thể sử dụng và xem các thực phẩm có bổ sung lợi khuẩn là một trong những thực phẩm ăn uống để làm đa dạng hóa bữa ăn hằng ngày, đồng thời bổ sung một lượng vi khuẩn có ích cho đường tiêu hóa.